Σε το προηγούμενο άρθρο , εξετάσαμε το ζήτημα του ρόλου της επιστήμης των πολιτών στην αντιμετώπιση της ρύπανσης. Σήμερα ακολουθούμε αυτό το νήμα και αναρωτιόμαστε για τον αντίκτυπο των προσεγγίσεων της επιστήμης των πολιτών. Νωρίτερα αναφέραμε το χάσμα μεταξύ των ενεργειών των αρχών και των πραγματικών αναγκών των πολιτών, επισημαίνοντας τα όρια των παραδοσιακών προσεγγίσεων «από την κορυφή προς τα κάτω (top - down)», όπου οι ειδικοί στην κορυφή της πολιτικής κλίμακας λαμβάνουν αποφάσεις που διαδίδονται υπό την δικαιοδοσία τους στους πολίτες. Αντίθετα, όταν οι πολίτες έχουν τα μέσα να συναντηθούν και να αναλάβουν δράση, ενθαρρύνουν μια προσέγγιση «από τη βάση προς την κορυφή (bottom - up)αποφασίζοντας για τον εαυτό τους και τις δράσεις των κατευθυντήριων αρχών σε διάφορα επίπεδα. Ωστόσο, στην πράξη, ποιος είναι ο αντίκτυπος των προσεγγίσεων των πολιτών; Ποια είναι τα αποτελέσματα της προώθησης των πολιτών ως επιστημόνων;
Εάν σκέφτεστε να συμμετάσχετε οι ίδιοι σε ένα έργο επιστήμης των πολιτών, αυτές οι ερωτήσεις αξίζουν να εξετάσετε. Μια πρόσφατη εθνική έκθεση συναίνεσης για τη μάθηση μέσω της επιστήμης των πολιτών από τις Εθνικές Ακαδημίες Επιστημών, Μηχανικών και Ιατρικής των Ηνωμένων Πολιτειών, που δημοσιεύθηκε το 2018, καταλήγει σε πολλά συμπεράσματα σχετικά με τα οφέλη της επιστήμης των πολιτών για τους επιστήμονες, τους πολίτες και τις κοινότητες. Οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι, δεδομένου ότι η επιστήμη των πολιτών διευρύνει τα προφίλ των ατόμων που συμμετέχουν στην επιστήμη, είναι ένας «δρόμος για την εισαγωγή νέων διαδικασιών, παρατηρήσεων, δεδομένων και επιστημολογίας στην επιστήμη». Εκτός από τέτοια οφέλη για την επιστήμη και την επιστημονική κοινότητα, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι πολίτες και οι κοινότητες επωφελούνται από σημαντικά κέρδη μάθησης που σχετίζονται με τις επιστημονικές πρακτικές, καθώς και με το περιεχόμενο, την ταυτότητα, τα δεδομένα και τη συλλογικότητα. Συγκεκριμένα, η έκθεση υποστηρίζει ότι κάτω από προσεκτικό και σκόπιμο σχεδιασμό, η επιστήμη των πολιτών μπορεί να υποστηρίξει την αυτο-αποτελεσματικότητα των ατόμων στην επιστήμη.
Παρόλο που η έκθεση αυτή καταλήγει σε ορισμένα αξιόλογα συμπεράσματα, τα αποτελέσματα αυτά είναι προκαταρκτικά για την παρακολούθηση του αντίκτυπου της επιστήμης των πολιτών. Σημαντικά κενά στα δεδομένα πρέπει ακόμη να πληρωθούν. Οι Αμερικανικές Εθνικές Ακαδημίες Επιστήμης, Μηχανικής και Ιατρικής υποδεικνύουν ότι τα διαθέσιμα δεδομένα συχνά κλίνουν προς τις μεσαίες και ανώτερες τάξεις πληθυσμών. Εξάλλου, οι προσεγγίσεις της επιστήμης των πολιτών είναι κατά κύριο λόγο τεκμηριωμένες για έργα φυσικών επιστημών. Αλλά ως Κοινότητα κοινωνικής καινοτομίας υποστηρίζουν ότι η επιστήμη των πολιτών πηγαίνει πολύ πέρα από αυτά τα πεδία και κάποια από τα αποτελέσματά της δεν έχουν ακόμη αποκαλυφθεί. Να δανειστώ τα λόγια τους, ο βαθμός στον οποίο η επιστήμη των πολιτών αναπτύσσει ταυτόχρονα τον «επιστημονικό αλφαβητισμό» των πολιτών και τον «κοινωνικό αλφαβητισμό» των επιστημόνων, είναι το κύριο μέλημα της μελλοντικής έρευνας για τα αποτελέσματα της επιστήμης των πολιτών.
Έχουν ήδη δρομολογηθεί αρκετές πρωτοβουλίες για την καλύτερη κατανόηση της ποικιλίας των αποτελεσμάτων της επιστήμης των πολιτών. Μεταξύ αυτών, το MICS («Μέτρηση της επίπτωσης της επιστήμης του πολίτη») συγκεντρώνει 6 ευρωπαίους εταίρους για την ανάπτυξη εργαλείων που εξετάζουν διαφορετικά τα αποτελέσματα της επιστήμης των πολιτών σε 5 τομείς: την κοινωνία, τη διακυβέρνηση, την οικονομία, το περιβάλλον και την ίδια την επιστήμη. Από όλα τα παραπάνω, ποικίλα προγράμματα επιστήμης των πολιτών έχουν ήδη επιτύχει να επιφέρουν αλλαγές στην ποιότητα ζωής των πολιτών, όπως οι πολίτες από το Filter – Café – Filter που υποστηρίζουν καθαρότερο αέρα στις σχολικές πύλες σε 29 πόλεις στο Βέλγιο και τη Γαλλία μέχρι σήμερα. Επίσης, το D-Nose είναι ένα πρόγραμμα τα θεμέλια του οποίου βασίζονται σε μια ισχυρή πίστη στη δύναμη των πολλών να φέρνουν την αλλαγή όπου είναι περισσότερο απαραίτητη στη ζωή του πολίτη και περισσότεροι υποτιμημένη από τις αρχές.
